"Σε απόσταση" Δράμα Παλιό Δημαρχείο Νοέμβριος 2017

Σε απόσταση

Μια πολύμορφη προσωπικότητα του εικαστικού κόσμου της Δράμας, η καλλιτέχνις Ιωάννα Ζηκίδου, παρουσιάζει τη νέα ατομική της έκθεση με τίτλο “Σε απόσταση”. Στην εικαστική παραγωγή της Ιωάννας Ζηκίδου, η έννοια της γυναίκας κατέχει πάντα σημαντική θέση. Η ίδια έχοντας αποβάλλει σταδιακά τις παραδοσιακές τεχνικές της ζωγραφικής από τα έργα της, ενσωματώνει πλέον νέα υλικά όπως για παράδειγμα το κερί και τη γάζα στις δημιουργίες της. Συγχρόνως δε, αποβάλλει και την παραδοσιακή διάταξη των έργων, που όπως συνηθίζεται προβάλλονται στον τοίχο, με μια νέα προσέγγιση προχωράει σε μια ανάπτυξη των ιδεών της στο χώρο. Ενσωματώνει δηλαδή στο εικαστικό της έργο την εξέλιξη της σύγχρονης ζωής στην τέχνη. Ως μια σύγχρονη γυναίκα άλλωστε δε θα μπορούσε παρά να παρουσιάσει την εξέλιξη του φύλου της από τα παραδοσιακά στερεότυπα σε μια δυναμική χειραφέτηση.

Η διαφορά όμως της Ζηκίδου έγκειται ακριβώς στο γεγονός πως παρά την μοντέρνα οπτική της, δε ξεχνά από που ξεκίνησε. Παραμένει πιστή στις ρίζες της χρησιμοποιώντας υλικά άρρηκτα συνδεδεμένα με τον τόπο καταγωγής της, την Θράκη. Γνωστή παγκοσμίως είναι άλλωστε η Θράκη για τον πλούτο της σε υλικά υφαντικής, όπως είναι φυσικά το μετάξι της. Αυτό το πάντρεμα λοιπόν, που έχει καταφέρει η Ζηκίδου μεταξύ παράδοσης και σύγχρονης τέχνης είναι χαρακτηριστικό των μεγάλων καλλιτεχνών της σύγχρονης τέχνης ανά την υφήλιο. Ευτυχές είναι το γεγονός να φιλοξενεί η πόλη της Δράμας μια καλλιτέχνιδα που αντικατοπτρίζει σε αυτόν το βαθμό τις τάσεις της σύγχρονης τέχνης, όπως τις παρακολουθούμε στις μεγάλες εκθέσεις των μητροπόλεων της τέχνης. Αξίζει να σημειωθεί και το κύριο επάγγελμα της καλλιτέχνιδος, αυτό της παιδαγωγού. Η μοντέρνα ματιά της Ζηκίδου καθιστά τους μαθητές της τυχερούς δεδομένης της άρτιας επαφής τους με την τέχνη διαμέσου μιας τόσο σπουδαίας εικαστικού. Με λίγα λόγια, έχουμε ανάγκη από αυτήν την ανανεωτική και μοντέρνα οπτική της Ζηκίδου σε θέματα που προσεγγίζουν το γυναικείο αποτύπωμα στην τέχνη.

Βίκυ Κωνσταντινίδου,

Ιστορικός Τέχνης

Σχόλιο για την έκθεση: ‘’Σε απόσταση’’ της Ιωάννας Ζηκίδου.

‘’Η τέχνη, ως υποκειμενική συγκινεί το υποκείμενο, δηλαδή το αγγίζει με κάποια εντύπωση, κάποια επίδραση πάνω στον οργανισμό μας ή τον ψυχισμό μας, ενώ η επιστήμη, όντας αντικειμενική, δομεί το αντικείμενο’’, (1989). Με αυτό το διαχωρισμό ο σημειολόγος P.Guiraud τοποθετεί τις δύο αντιληπτικές οδούς σε δύο ξεχωριστά μέρη ενισχύοντας την άποψη που διαχωρίζει την Τέχνη από την Επιστήμη. Ο φιλόσοφος Jacques Derrida ακόμα μας αναφέρει ότι: "(…) όλη η ιστορία της έννοιας δομή (…) πρέπει να νοείται ως μια σειρά αντικαταστάσεων ενός κέντρου από ένα άλλο, ως μια ακολουθία προσδιορισμού του κέντρου (...) [αυτό μας κάνει να σκεφτόμαστε] ότι το κέντρο (…) δεν είναι ένας σταθερός τόπος αλλά μια συνάρτηση, ένα είδος ατοπίας μέσα στην οποία παίζονται επ’ άπειρον αντικαταστάσεις σημείων", (1997).

Στην περίπτωση της Ιωάννας Ζηκίδου επιδιώκεται ένα συνταίριασμα δομής και αίσθησης, έννοιας και εικόνας σε μια διαρκή αντικατάσταση. Στο έργο της ‘’Σε απόσταση’’ μας παρουσιάζει μια σειρά παραστατικών λουλουδιών αλλά και υπονοούμενων φυτικών μοτίβων σε οριοθετημένα στρογγυλά σχήματα τοποθετημένα μαζί σε έναν κυκλικό σχηματισμό. Η σύνθεση όμως που επιδιώκει εδώ η Ζηκίδου δεν είναι να παρουσιάσει το φυτικό κόσμο ως ζωγραφική απεικόνιση του πραγματικού, ούτε να θίξει ή να αλλοιώσει οποιαδήποτε φυσιολατρική ιδέα. Η εγκατάστασή της εμπεριέχει ένα σύνολο από ιδέες που κυκλοφορούν μαζί με τον θεατή. Στο πέρασμά του αυτός, από κοινού με τα έργα-αποσπάσματα, περνά από την εικόνα στην ιδέα, απ’ την ιδέα στο λόγο κι απ’ το λόγο στην εικόνα, σε μια διαρκή ανίχνευση του τι είναι πραγματικός, τι φανταστικός και τι ιδεατός κόσμος. Θα μπορούσαμε να πούμε πως το έργο της αυτό είναι εννοιολογικό. Μεταφέρει την έννοια της αλληλοσυμπλήρωσης μιας κεντρικής ιδέας, αφού πρώτα την αποδομεί σε τέσσερα ανεξάρτητα μέρη: τα λουλούδια ως εικόνα (ζωγραφική μεταφορά μιας προσωπικής πραγματικότητας) και ως πραγματική φύση (ανθοδέσμη στη μέση), την εικόνα ενός φυσικού τοπίου ως πιστή αναπαράσταση (όπως αυτή παρουσιάζεται στην οθόνη) και το δικό της, τελικό σχόλιο –που παρουσιάζει ίσως και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον- μια σειρά καρφιών σε πλέγμα επάνω στο οποίο μαραίνονται φυσικά άνθη καθ’ όλη τη διάρκεια της έκθεσης. Το έργο της σαφώς αγγίζει την εννοιολογική τέχνη. Το σχόλιό της περνά από την απλή κατάθεση μιας εικόνας στα βαθύτερα νοήματα μιας ολοκληρωμένης κατάστασης. Η Ζηκίδου συλλαμβάνει με πληρότητα όλη την ιδέα της φυσικής φθοράς, την ιδέα της ανάγκης για αιωνιότητα.

Ιωάννα Ασσάνη

εικαστικός

Εγκαίνια και παράλληλες εκδηλώσεις